ΟΙ ΕΠΤΑ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ *
Θα κάνουμε μια εισαγωγή στο θέμα μας με μια παρατήρηση: Για να ζήσει κάτι θα πρέπει πρώτα να έχει γεννηθεί. Έτσι, για να γίνει κάποιος μουσικός θα πρέπει πρώτα να έχει «γεννηθεί», δηλαδή να δημιουργηθεί. Η «γέννηση» όμως ενός μουσικού δεν πραγματοποιείται σε μερικές ώρες, μέρες ή μήνες αλλά είναι ατέλειωτη. Ο μουσικός πάντοτε βρίσκεται σε μια πρόοδο χωρίς τέλος, όπως βέβαια συμβαίνει σε πολλές διαδικασίες της φύσης. Για παράδειγμα, εμείς δεν γεννηθήκαμε με το σώμα που έχουμε σήμερα και όπως γνωρίζουμε σε δέκα χρόνια θα έχουμε διαφορετικό σώμα από το σημερινό.
Ο μουσικός πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ποτέ δεν θα σταματήσει να μαθαίνει, άρα θα είναι πάντοτε μαθητής. Όποιος ασχολείται με τη μουσική πρέπει και να αποδέχεται ότι η μουσική είναι ατέλειωτη, άπειρη. Όσα πτυχία και αν πάρει κάποιος δεν θα γνωρίσει ποτέ όλη τη μουσική. Το φάσμα της μουσικής που θα καλύψει κατά τη διάρκεια της ζωής του, δεν είναι τίποτα άλλο από μερικά κομμάτια ενός τεράστιου «παζλ» που ονομάζεται Μουσική Τέχνη.
ΑΡΧΗ 1η : Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΤΙΝΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ
Ο μουσικός πρέπει να μελετά και να εξασκείται καθημερινά. Η μελέτη είναι το διαβατήριο και το μέσο ταυτόχρονα για να εισέλθουμε στον κόσμο της μουσικής. Δεν μελετάμε μόνο για να μην πάμε αδιάβαστοι στο μάθημα, αλλά μελετάμε για χάρη της μουσικής. Πρέπει να καταφέρνουμε να κάνουμε τη μελέτη ευχάριστη, μια περιπέτεια στο άγνωστο και να της δίνουμε ξεχωριστή σημασία. Πρέπει να καθόμαστε να μελετούμε με θετικότητα, όρεξη, ζωντάνια και προπάντον με σοβαρότητα. Η μελέτη είναι μια πρόκληση. Οι στιγμές αυτές είναι κατά κάποιο τρόπο
«ιερές» διότι εκεί γνωρίζουμε τον εαυτό μας. Ανακαλύπτουμε τις
αδυναμίες μας αλλά και τις δυνατότητές μας, αντιμετωπίζουμε τους
φόβους και τις ανασφάλειες μας , ενώ παράλληλα γεννούμε ιδέες, όνειρα
και ελπίδες για το μέλλον. Η μελέτη και η εξάσκηση στη μουσική είναι μια
μικρογραφία της ίδιας της ζωής.
ΑΡΧΗ 2η : Η ΜΕΛΕΤΗ ΜΑΣ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ
ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΗ
Αν μας δινόταν η ευκαιρία να ταξιδέψουμε στο χρόνο θα την χάναμε; Ο μουσικός – μαθητής παίζοντας το μουσικό του όργανο γνωρίζει τη μουσική που γράφτηκε από κάποιον άλλο άνθρωπο πριν από 5, 10, 100 ή 200 χρόνια. Η μελέτη μας έτσι μετατρέπεται σε ένα ταξίδι στο χρόνο, μια αναδρομή στο παρελθόν και γνωριμία με το συνθέτη. Παίζοντας για παράδειγμα ένα κομμάτι του Bach ή του Beethoven, έχουμε την τιμή εκείνη τη στιγμή να κάνουμε μάθημα με τον ίδιο το συνθέτη!
Αργότερα όταν ασχοληθούμε με τη σύνθεση είναι σαν να ταξιδεύουμε
στο μέλλον, διότι κάθε κομμάτι που συνθέτουμε θα μείνει για πάντα και θα
παίζεται από άλλους μουσικούς – μαθητές μετά και από 500 ίσως
χρόνια. Έτσι η μουσική γίνεται ένα ταξίδι στο χρόνο. Παίζοντας ένα
κομμάτι κάποιου συνθέτη μεταβαίνουμε στο παρελθόν, συνθέτουμε εμείς
ένα κομμάτι μεταφερόμαστε στο μέλλον. Αυτή είναι η μαγεία της μουσικής
και η άπειρη διάστασή της!
ΑΡΧΗ 3η : Ο ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ
Με τη βαθιά επαφή μας με τη μουσική, θα αρχίσουν σιγά – σιγά να διαλύονται πολλές αυταπάτες που ίσως έχουμε για τη μουσική. Μια από αυτές ίσως και η πιο σημαντική, είναι ότι νομίζουμε πως το να πάρουμε το πτυχίο στο μουσικό μας όργανο, θα μπορούμε να παίζουμε τα πάντα και μάλιστα με μεγάλη άνεση. Όχι ένα πτυχίο, αλλά δέκα πτυχία να πάρουμε δεν μας κάνουν τέλειους μουσικούς. Το μόνο πράγμα που πετυχαίνουν είναι απλά να μας δίνουν κι΄ άλλα εφόδια για να συνεχίσουμε το μουσικό μας ταξίδι. Δεν σημαίνουν τίποτα παραπάνω εκτός και αν θέλουμε τα πτυχία για να τα επιδεικνύουμε ως «παράσημα για τα ηρωϊκά μας κατορθώματα». Αν τα θέλουμε μόνο και μόνο για σκοπούς επίδειξης δεν μας αξίζει να είμαστε μουσικοί. Δεν πρέπει να αρκούμαστε σε εξετάσεις και πτυχία αλλά να ψάχνουμε τη μουσική ασταμάτητα. Οι δάσκαλοί μας θα είναι αμέτρητοι σε αυτό το ταξίδι, τόσο έμψυχοι όσο και άψυχοι, αρκεί να έχουμε τα μάτια και τ’ αυτιά μας ορθάνοικτα.
ΑΡΧΗ 4η : ΤΑ ΠΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΧΑ ΕΦΟΔΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΙ
Δύο από τους μεγαλύτερους φόβους που έχουν συνήθως οι μαθητές, είναι ο φόβος για τα λάθη και ο φόβος της αποτυχίας στις εξετάσεις ή σε κάποια ζωντανή εμφάνιση. Ε λοιπόν ούτε το ένα υπάρχει ούτε το άλλο. Δεν υπάρχουν ούτε λάθη ούτε αποτυχίες. Τα λάθη είναι «ατυχήματα» της στιγμής και είναι αναπόφευκτα και η αποτυχία δεν είναι παρά ένα ακόμη αποτέλεσμα. Και τα δύο είναι πολύ καλοί «δάσκαλοι», από τους άψυχους που αναφέραμε προηγουμένως. Από τα λάθη και τις αποτυχίες μας έχουμε να μάθουμε πάρα πολλά. Τα λάθη συνήθως προκύπτουν από το έντονο άγχος, την ανεπαρκή μελέτη ή την έλλειψη συγκέντρωσης, πράγματα τα οποία αντιμετωπίζονται εύκολα και αποτελεσματικά με τη σωστή μεθοδική εργασία. Πολλές φορές συμβαίνει επίσης να αποτύχουμε σε εξετάσεις ή συναυλίες, λόγω κάποιου σοβαρού προβλήματος υγείας ή δυσάρεστου συμβάντος. Αυτό δεν πρέπει να το θεωρήσουμε απογοητευτικό και δεν πρέπει να επηρεάσει τη μετέπειτα πρόοδο μας.
Πρέπει να είμαστε πάντα γεμάτοι αυτοπεποίθηση, σιγουριά και έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε το κάθε τι που μας παρουσιάζεται, γιατί ένας μουσικός σίγουρα στην πορεία του θα συναντήσει και επιτυχίες αλλά και αποτυχίες. Να είμαστε προετοιμασμένοι λοιπόν να διδακτούμε από όλες μας τις εμπειρίες.
ΑΡΧΗ 5η : ΤΑ ΛΑΘΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΑ, ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΞΑΛΕΙΦΤΟΥΝ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΝΑ ΜΕΙΩΘΟΥΝ. Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ. ΤΑ ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΤΥΧΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΔΑΞΟΥΝ ΠΟΛΛΑ.
Πολύ βασικό στοιχείο στην πρόοδο του μουσικού είναι η ανάπτυξη θετικών εικόνων και σκέψεων στο μυαλό του που βοηθούν προοδευτικά στην υπερπήδηση δυσκολιών, στον αυτοέλεγχο και στη μείωση του άγχους της σκηνής, καθώς και στην υλοποίηση φαινομενικά ακατόρθωτων επιτευγμάτων. Ο Chopin έλεγε συχνά στους μαθητές του: «Πιστέψτε ότι παίζετε καλά και πραγματικά θα μπορέσετε να παίξετε καλά» Οι σκέψεις και οι εσωτερικές μας εικόνες είναι ενέργειες που δονούνται. Με την έντονη εστίασή μας σε κάποιες εικόνες, τότε αυτές υλοποιούνται και μετατρέπονται σε πραγματικά γεγονότα. Μην ξεχνούμε πως τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπου άρχισαν από μια απλή σκέψη. Αν έχουμε θετικές σκέψεις τότε το πιο πιθανόν είναι να εμφανίζονται στη ζωή μας θετικά γεγονότα και καταστάσεις. Αν έχουμε συνεχώς αρνητικές σκέψεις θα βρίσκουμε μπροστά μας δυσάρεστες καταστάσεις και αδιέξοδα. Όπως έλεγε και ο Χριστός: «Γίνεστε αυτό που σκέφτεστε». Δηλαδή η απόδοσή μας στη μουσική αλλά και το κάθε τι στη ζωή μας μέχρι τώρα, δεν είναι τίποτα άλλο από την αντανάκλαση τωνσκέψεών μας.
Εμείς έλκουμε τα γεγονότα, τα αντικείμενα και τα πρόσωπα στη ζωή μας. Όσο και αν αυτό ακούγεται μεταφυσικό, εντούτοις είναι ένας νόμος της ίδιας της φύσης και του σύμπαντος. Η πρόοδος μας λοιπόν στη μουσική, εξαρτάται από εμάς και από τις θετικές σκέψεις που κάνουμε αλλά και από το πόση θετική ενέργεια συγκεντρώνουμε όταν παίζουμε και όταν μελετούμε μουσική. Όλα λοιπόν είναι στο χέρι μας αλλά και στο μυαλό μας.
ΑΡΧΗ 6η : Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΩΝ ΒΟΗΘΑ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΠΗΔΗΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ, ΣΤΟΝ ΑΥΤΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ ΤΗΣ
ΣΚΗΝΗΣ, ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ ΑΚΑΤΟΡΘΩΤΩΝ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΩΝ
Το να παίζουμε μουσική είναι σαν να ερχόμαστε σε επαφή με κάτι το «θεϊκό», γινόμαστε ένα με το σύμπαν, με τη ζωή, μαθαίνοντας πολλά μέσα από τους λειτουργικούς νόμους της φύσης. Η μουσική μας θεραπεύει και μας αναζωογονεί και ξυπνά μέσα μας τη δημιουργικότητα. Μια νότα αξίζει πολύ περισσότερο από ένα χαζό πρόγραμμα στην τηλεόραση ή ένα παιχνίδι στον υπολογιστή, δραστηριότητες που στερούν από τον εαυτό μας τη γνήσια δημιουργικότητα. Σαν άνθρωποι έχουμε απεριόριστες δυνατότητες, περισσότερες από όσες μπορούμε να φανταστούμε. Η μουσική μας εξυψώνει το πνεύμα, ξυπνά τη φαντασία και τη δημιουργικότητα και τελικώς μας κάνει πιο ανθρώπινους.
ΑΡΧΗ 7η : Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΑΣ ΕΞΥΨΩΝΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ, ΜΑΣ ΞΥΠΝΑ ΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΠΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΣ
Χρήστος Πεχλιβάνης
Μάϊος 2002 / Μάρτιος 2009
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
* Αναβαθμισμένο κείμενο από την ομώνυμη διάλεξη που έγινε τον Μάϊο του 2002 σε έφηβους σπουδαστές.
ΠΗΓΕΣ
– Η Πιανιστική Τέχνη [ Heinrich Neuhaus – Εκδόσεις «Νάσος»]
– Πίστεψέ το και θα το δεις [Wayne Dyer – Εκδόσεις «Γλάρος»]
– Η Δόνηση της Σκέψης και ο Νόμος της Έλξης [William Atkinson – Εκδόσεις
«Κονιδάρη»]
– The Music Lesson [ Victor L. Wooten – Εκδόσεις “Vix Boox”]
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ 