Εδώ και αρκετά χρόνια ερευνώ και μελετώ το ζήτημα της Αυτο-κατευθυνόμενης και Αυτορρυθμιζόμενης Μάθησης. Καθόλου τυχαία, το ενδιαφέρον μου για το θέμα αυτό ενισχυόταν ανέκαθεν, σχεδόν από κάθε πεδίο γνώσης που καταπιανόμουν. Η ενασχόλησή μου με τις ανακαλύψεις ενός άγνωστου για πολλούς και μοναδικού επιστήμονα, του Βίλχελμ Ράιχμε οδήγησαν στον ριζοσπάστη εκπαιδευτικό και ιδρυτή του πρώτου Δημοκρατικού Σχολείου Summerhill Αλεξάντερ Νήλ, ενώ τα γραπτά του φίλου και δάσκαλού μου Peter Jones γύρω από την επιστήμη της Οργονομίας, με την αγάπη και την πίστη του στη δύναμη της Αυτορρύθμισης στην ανατροφή και εκπαίδευση των παιδιών, με οδήγησαν στον Αμερικανό εκπαιδευτικό μεταρρυθμιστή και πρωτεργάτη του Homeschooling και αργότερα Unschooling, John Holt, ενώ το έργο του Ηolt σε εκατοντάδες άλλα πεδία γνώσης και πληροφοριών γύρω από την Αυτοκατευθυνόμενη Μάθηση.
Μέσα από αυτή την έρευνα και μελέτη κατάφερα να καταλάβω πρώτα πρώτα τι μου συνέβηκε εμένα προσωπικά στην πρώτη τάξη του δημοτικού όπου κανένας δεν μπορούσε να εξηγήσει το γιατί δεν ήθελα να μπαίνω στην τάξη. Κλειστοφοβία ήταν η διάγνωση του σχολικού ψυχολόγου ενώ οι «διαγνώσεις» συγγενών, γειτόνων, συγχωριανών κλπ ήταν πέρα για πέρα ηλίθιες και δεν ήταν παρά ένα μέρος του bulling που δέχτηκα γιατί δεν ήθελα να πηγαίνω σχολείο. Κανένας δεν έλαβε υπόψην ότι η αντίδρασή μου απλά είχε να κάνει με την απέχθεια προς το σφιγμένο και αυταρχικό περιβάλλον του σχολείου που για έναν εξάχρονο δεν διέφερε από το αίσθημα που θα είχε ένας ενήλικας αν τον έβαζαν για 6 ημέρες για 5 ώρες στην φυλακή εξαναγκασμένος να μένει ακίνητος στην καρέκλα ακούωντας κάποιον με καταπιεσμένο μίσος για τη δουλειά του, να μιλάει για πράγματα που δεν τον ενδιαφέρουν! Ήταν μια πολύ τραυματική περίοδος της ζωής μου που ως πριν μερικά χρόνια είχε επιπτώσεις σε πολλές συμπεριφορές και συναισθήματά μου, μέχρι που μέσα από την συνειδητοποίηση κατάφερα να μετατρέψω το τραύμα σε θετικό εφόδιο!
Παρόλα αυτά νομίζω υπήρξα μέσα στους λίγους αν όχι και ο μοναδικός στη χώρα μας – στην οποία απαγορεύεται η κατ’ οίκον εκπαίδευση – που μια ολόκληρη σχεδόν σχολική χρονιά, με την άδεια του Υπουργείου, έκανα homeschooling!!! Όταν επέστρεψα στο σχολείο, ως «κανονικός» πλέον μαθητής, ήμουν από τους καλύτερους στην τάξη και αρκετές φορές βοηθούσα τους πιο αδύνατους συμμαθητές μου. Μπορεί να είχα επιστρέψει στο σχολείο αλλά ποτέ δεν ένιωσα άνετα με τον θεσμό και το σύστημα εκπαίδευσης. Μέχρι και το τέλος του Λυκείου βαριόμουν αφάνταστα και βαθιά μέσα στον πυρήνα μου, ήμουν σίγουρος ότι το σχολείο τουλάχιστον όπως είναι δομημένο είναι ένα μεγάλο λάθος!
Όταν ένιωσα την ανάγκη ότι θέλω να διδάξω μουσική, από το ξεκίνημά μου ακολούθησα κάποιες αρχές που μου έβγαιναν φυσικά και αυθόρμητα. Αναφέρω τις πιο βασικές:
– Ο μαθητής πρέπει να νιώθει άνεση και ελευθερία έκφρασης στο μάθημα
– Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει εγώ σαν δάσκαλος να δείχνω ανώτερος
– Πρέπει να θεωρώ τον μαθητή ως ίσο, απλά σε ένα άλλο επίπεδο δυνατοτήτων
– Πρέπει να σέβομαι τον χαρακτήρα, την ιδιαιτερότητα και την διαφορετικότητα του κάθε μαθητή
– Να ερευνώ, να μελετώ και να βρίσκω συνεχώς δημιουργικούς και φρέσκους τρόπους διδασκαλίας
– Να τελειώνει το μάθημα και ο μαθητής να φεύγει εμπνευσμένος και γεμάτος ενέργεια και ενθουσιασμό
Αυτές οι αρχές με κρατούσαν και με κρατούν ακόμη σε εγρήγορση και σε μια ασταμάτητη αναζήτηση με σκοπό να γίνομαι καλύτερος δάσκαλος. Η επαφή μου με τον κόσμο της Αυτοκατευθυνόμενης Μάθησης, του Unschooling και της Λειτουργικής Εκπαίδευσης με έφεραν αντιμέτωπο με διάφορα θέματα και με έκαναν να συνειδητοποιήσω εμπόδια βαθιά μέσα στην αντίληψή μου, που με σταματούσαν και συνεχίζουν να με σταματούν συχνά από το να κάνω μεγάλες αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας μου ώστε να υποστηρίζω τα παιδιά, τους μαθητές μου να διατηρήσουν(αν πρόκειται για μικρά παιδιά) ή να επαναφέρουν τις ικανότητες αυτορρύθμισης στην μουσική μάθηση.
Μέσα σε αυτό το ταξίδι μου όλο πιο κοντά προς στην Αυτοκατευθυνόμενη Μάθηση, κατάφερα να αισθανθώ και να μεταδίδω όσο μπορώ περισσότερο προς τους μαθητές την αίσθηση ότι ΟΛΟΙ και ΠΑΝΤΑ είμαστε μαθητές. Κατάφερα να πετάξω ευτυχώς την μάσκα του Δάσκαλου και να αφομοιώσω βαθύτερα ότι απλά είμαι ένας Βοηθός Μάθησης. Θα ήθελα πολύ να πάψω να λέω την λέξη Δάσκαλος όταν καλούμαι να περιγράψω το επαγγελματικό μου προφίλ, αλλά δυστυχώς το σύστημα και η κοινωνία ακόμη χρειάζεται αυτούς τους όρους. Το να αποδράσουμε από τον ακαδημαϊσμό και να λειτουργήσουμε με φυσικούς τρόπους μάθησης δεν είναι κάτι εύκολο.
Ζούμε και αναπαράγουμε ένα μοντέλο εκπαίδευσης και βάζω μέσα και τη μουσική εκπαίδευση, αφύσικο, αποστειρωμένο και αρκετές φορές- δυστυχώς ακόμη – αυταρχικό. Πόσες φορές κατά την διάρκεια της διδασκαλίας, πιάνω τον εαυτό μου ασυνείδητα και αυτοματοποιημένα, να λειτουργώ με τον τρόπο που εγώ διδάχτηκα και όχι με τον τρόπο που υποτίθεται ότι υποστηρίζω.. Τραγικό αλλά αληθινό. Όπως ανάφερα και πιο πάνω, βαθιά μέσα στην αντίληψη και τον χαρακτήρα μας υπάρχουν τεράστια εμπόδια που μας σταματούν στο να αλλάξουμε θετικά ή το χειρότερο να μην μας αφήνουν καν να συνειδητοποιήσουμε ότι πνευματικά (και σωματικά κατ’ επέκταση) έχουμε σοβαρές αναπηρίες.
Η στροφή στην αντίληψη και η μετάβαση από τον ρόλο του Δάσκαλου στον ρόλο του Βοηθού Μάθησης προϋποθέτει τεράστια και συνεχή προσπάθεια. Έρευνα, μελέτη στον τομέα της Αυτοκατευθυνόμενης Μάθησης αλλά και δουλειά με τον ίδιο τον εαυτό μας. Πολύ θα ήθελα να δουλέψω πέρα από τους μαθητές μου, με συνάδελφους μουσικούς που αγαπούν την διδασκαλία και τους μη συμβατικούς δρόμους της μάθησης και να τους μεταφέρω τις εμπειρίες και τις γνώσεις μου γύρω από αυτό το ταξίδι. Να γίνω ο Βοηθός Μάθησης σε ανθρώπους που θα μεταφέρουν και θα μεταδώσουν παρακάτω αυτές τις αρχές. Στον μπερδεμένο κόσμο που ζούμε η στροφή στη φυσική, αυτοκατευθυνόμενη μάθηση και την αυτορρύθμιση αποτελεί και πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και σκοπό για κάθε παιδαγωγό!
Η συλλογική δράση είναι πάντα αποτελεσματικότερη αν θέλουμε να κάνουμε την εκπαιδευτική στροφή που θα κάνει όλους μαθητές και βοηθούς μάθησης, δημιουργικότερους, παραγωγικότερους και και κατ’ επέκταση πιο ευτυχισμένους!!
Επικοινωνήστε όσοι από εσάς ενδιαφέρεστε να δουλέψετε μαζί μου στον δρόμο αυτό!
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ 