ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΜΟΥ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ – ΜΕΡΟΣ Β’: Από τη σκοπιά στη σκηνή

Posted on 5 Απριλίου, 2018 Updated on 2 Ιανουαρίου, 2019

Ιούλιος 1992. KEN Λάρνακας. Είναι το δεύτερο μου βράδυ ως νεοσύλλεκτος στο στρατό. Τα ‘χω χαμένα. Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που νιώθω τόσο αποσυνδεδεμένος από τον εαυτό μου. Μιλώ, περπατώ, κινούμαι, αλλά είναι σαν να μην είμαι εγώ που τα κάνω όλα αυτά. Νομίζω ότι όλα είναι ένα κακό όνειρο. Δεν μπορεί αυτό να συμβαίνει στ’ αλήθεια. Κάποια στιγμή θα ξυπνήσω και όλα θα επανέλθουν κανονικά.

Είναι γύρω στις 9:00-9:30 το βράδυ. Ετοιμαζόμαστε για το σιωπητήριο. Μετά από μια εξουθενωτική και αγχωτική μέρα επιτέλους ξαπλώνω. Στο θάλαμο βρίσκονται καμιά σαρανταριά άλλοι νεοσύλλεκτοι. Κάποιοι μιλούν, άλλοι ήδη ροχαλίζουν, άλλοι περπατούν γυμνοί, άλλοι γελούν νευρικά. Επαναλαμβάνω στον εαυτό μου ότι είναι ένα κακό όνειρο και όλα θα τελειώσουν σε λίγο αφότου ξυπνήσω.. Κι εκεί που πάει να με πάρει ο ύπνος, ένας δυνατός ήχος με κάνει να ανοίξω διάπλατα τα μάτια. Τον ήχο αρχίζουν να τον ενισχύουν και άλλοι εξίσου δυνατοί. Νιώθω ανατριχίλα από συγκίνηση. Σε λίγο οι ήχοι καταλήγουν σε κάτι πιο ρυθμικό. Η καρδιά μου κτυπά γρήγορα. Η ανατριχίλα συνεχίζεται. Τα μάτια μου βουρκώνουν. Έπειτα μια απειροελάχιστη παύση. Μια μελωδία από ηλεκτρική κιθάρα κάνει τα υγρά μου μάτια να τρεμοπαίζουν ώσπου το πρώτο δάκρυ άρχισε να κυλά αργά στο μάγουλό μου. Η φόρτιση είναι τεράστια. Μια γνώριμη φωνή αρχίζει να τραγουδά:

«Το πρωτάθλημα αρχίζει κι η εξέδρα πλημμυρίζει, γίνεται χαμός σε κάθε γκολ. Το παιχνίδι είναι στημένο κι από πριν ξεπουλημένο, κι εσύ πνίγεσαι με δίχρωμα κασκόλ. ΕΛΛΑΣ! ΕΛΛΑΣ! Τι θα γίνει φίλε μου με μας; EΛΛΑΣ! ΕΛΛΑΣ! μίλα μας και μη μας αγαπάς..

Παραλίγο να πιστέψω ότι έχω πεθάνει, βρίσκομαι στην κόλαση και η τιμωρία μου είναι να είμαι φυλακισμένος και λίγο παρακάτω να δίνουν συναυλία αγαπημένοι μου καλλιτέχνες και να μην μπορώ να παρευρίσκομαι.

Δεύτερο βράδυ στο στρατό λοιπόν και στο διπλανό γήπεδο(ΓΣΖ) δίνει συναυλία ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Ο Β.Π ήταν η πρώτη μου επαφή με την ελληνική ρόκ σκηνή και που λειτούργησε ως κομβικό σημείο που ένωσε τους δύο μουσικούς κόσμους, την ξένη με την ελληνική μουσική σκηνή. Οι επόμενες τρεις ώρες μέχρι το τέλος της συναυλίας ήταν ταυτόχρονα συγκινητικές αλλά και βασανιστικές.

To επόμενο βασανιστήριο είναι ότι λίγες ημέρες αργότερα ήξερα ότι θα ερχόταν στην Κύπρο ένας άλλος αγαπημένος θρύλος, ο Chris De Burgh! Παρεμπιπτόντως, μερικές από τις επιτυχίες του Β. Παπακωνσταντίνου ήταν τραγούδια του Chris De Burgh με προσαρμοσμένο ελληνικό στίχο.  Θα ερχόταν στην Κύπρο λοιπόν κι εγώ θα τον έχανα! Και το τρίτο βασανιστήριο, ήταν πως ήξερα ότι πλήκτρα θα άγγιζα ξανά σε ένα μήνα που θα ήταν η πρώτη μας έξοδος! Οπότε ο στρατός για μένα και για πολλούς άλλους βέβαια, ήταν η πρώτη «επίθεση» κατά της μουσικής μου δραστηριότητας.

Στην πρώτη έξοδο μετά την ορκωμοσία ήμουν τόσο εξουθενωμένος και ταλαιπωρημένος που δεν ήθελα να παίξω πιάνο. Έπαιξα βέβαια αλλά με τέτοια ψυχολογία δεν υπήρχε η συνηθισμένη φόρτιση και η μελέτη έγινε μηχανικά χωρίς καμιά απόλαυση.

Αυτό δυστυχώς συνεχίστηκε για πολύ καιρό ακόμη αφού η ψυχολογία μου ήταν πολύ κάτω. Ο στρατός διέλυε την μουσική ζωτικότητά μου και όταν δεν εγκρίθηκαν τα υπηρεσιακά μου για μαθήματα με πήρε ακόμη πιο κάτω.

Περνούσαν  οι μέρες και οι εβδομάδες χωρίς κανένα ίχνος  μουσικής δραστηριότητας και αυτό με σκότωνε.. Το μόνο θετικό ήταν ότι λόγω του ότι γνώριζα δακτυλογραφία με έβαλαν στα γραφεία και μέρα-νύχτα(χωρίς υπερβολή) δακτυλογραφούσα στρατιωτικά έγγραφα. Αυτό ευτυχώς κρατούσε τα δάκτυλά μου σε μια έστω μυϊκή φόρμα.

Κάποια στιγμή ήρθε στη μονάδα (στρατόπεδο) που υπηρετούσα, ο Αντρέας, ένας ιδιόμορφος αλλά ενδιαφέρων τύπος. Είχε φέρει και μια κιθάρα μαζί του οπότε κολλήσαμε με την πρώτη. Κάναμε άπειρες συζητήσεις, μουσικές, φιλοσοφικές, επιστημονικές, ειδικά τις νύχτες που βγάζαμε μαζί νούμερο (σκοπιά).

Ήταν μια κινητή μουσική εγκυκλοπαίδεια ο τύπος. Μου έμαθε τον Άσιμο, τον Σιδηρόπουλο αλλά και τον Miles Davis, τον Dizzy Gillespie, τον Chick Corea κ.α. Έφερνε κασέτες μαζί του και μου έβαζε bebop και free jazz. Κάποιες φορές κουβαλούσα και εγώ το αρμόνιό μου και τζαμάραμε όποτε μας το επέτρεπαν οι στρατιωτικές μας υποχρεώσεις. Νομίζω ότι ο Αντρέας με έκανε να ακούω τη μουσική με ένα άλλο αισθητήριο που ήταν άγνωστο για μένα μέχρι τότε.

Κάποια στιγμή γνώρισα έναν άλλο τύπο που μόλις ήρθε νέος στο στρατόπεδο. Ήταν πιανίστας αρκετά προχωρημένος και μου έδειξε μερικά κόλπα για το πως θα κάνω τις συνοδείες μου πιο ενδιαφέρουσες. Θυμάμαι για παραδείγματα μου έπαιζε κομμάτια του Στέφανου Κορκολή, που τότε ήταν στα φόρτε του.

Ο καιρός περνούσε αλλά ουσιαστική πρόοδο στο όργανο δεν έκανα, αφού πολύ ελάχιστη επαφή είχα. Οι έξοδοι ήταν ελάχιστες, 2-3 το μήνα και οι υποχρεώσεις μέσα στο στρατόπεδο πάρα πολλές ώστε να μην μένει καθόλου χρόνος για εξάσκηση. Θυμάμαι για κάμποσο διάστημα, το βράδυ πριν κοιμηθώ, έκλεινα τα μάτια και έπαιζα νοερά τις κλίμακες. Αργότερα κατάλαβα ότι αυτού του είδους η μελέτη ήταν πολύ αποτελεσματική με πολλά οφέλη γι’ αυτό και συνεχίζω να την εφαρμόζω καθώς επίσης την προτείνω και στους μαθητές μου.

Προς το τέλος της θητείας μου άρχισα και τα μαθήματα Αρμονίας. Η Αρμονία με ενθουσίασε από την αρχή και μελετούσα με πολλή απόλαυση, με αποτέλεσμα να τελειώσω την ύλη του πρώτου έτους μέσα σε ένα τρίμηνο!

Πήρα το απολυτήριό μου από τον στρατό τον Σεπτέμβρη του 1994. Αμέσως ξεκίνησα ξανά τα μαθήματα πιάνου επιστρέφοντας επιτέλους στη ρουτίνα της καθημερινής μελέτης! Για ένα χρόνο μελετούσα ασταμάτητα!

Για καλή μου τύχη δεν χρειάστηκε να ψάξω για δουλειά πέρα της μουσικής. Μια συγχωριανή μου δασκάλα πιάνου πήρε επιστολή για διορισμό σε δημόσιο σχολείο και έτσι μου έδωσε αρκετούς από τους μαθητές της! Εγώ στο μεταξύ είχα προχωρήσει πολύ, κόντευα την ανωτέρα και η «πρόωρη» εισαγωγή μου στη διδασκαλία λειτούργησε ως πρακτική για το πτυχίο. Παλαιότερα στα ωδεία, η πρακτική διδασκαλίας ήταν υποχρεωτικό κομμάτι της προετοιμασίας για το πτυχίο, κάτι που δυστυχώς νομίζω δεν εφαρμόζεται πια από κανένα ωδείο.

Η διδασκαλία με τράβηξε αμέσως και έτσι από τότε το ενδιαφέρον μου για τη μουσική εκπαίδευση παρέμεινε ζωηρό και ανεπηρέαστο μέχρι σήμερα! Τον ίδιο καιρό άρχισα και τις πρώτες μου ζωντανές εμφανίσεις σε νυχτερινά στέκια, ενώ παράλληλα με τις σπουδές μου στο ωδείο, ξεκίνησα μαθήματα αυτοσχεδιασμού, ενορχήστρωσης και τζαζ αρμονίας.

H συναυλιακή μου δραστηριότητα παρόλο που ήταν –  και συνεχίζει να είναι –  ένα σχολείο, εντούτοις με τα ξενύχτια και το άστατο πρόγραμμα, με καθυστέρησε στο να τελειώσω το πτυχίο του κλασικού πιάνου όπως το είχα προγραμματίσει. Πρώτα ήρθε το πτυχίο αρμονίας και ένα χρόνο μετά, στα 27 μου, πήρα το πτυχίο στο πιάνο! Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν γεμάτα με συναυλίες, εμφανίσεις, μελέτη, έρευνα και διδασκαλία.

Μια ιδιαίτερα σημαντική εκπαιδευτική εμπειρία που είχα, η οποία ήρθε την κατάλληλη περίοδο, ήταν η γνωριμία μου και τα μαθήματα μέσω email που έκανα με τον Δημήτρη Πυργιώτη, έναν πολύ ξεχωριστό εκπαιδευτικό, με απίστευτες γνώσεις και μεθοδολογία, που κόλλησε αμέσως με τις ανάγκες μου! Κάναμε μαθήματα σύγχρονης αρμονίας με πρακτικές εφαρμογές στο πιάνο. Τα μαθήματα ήταν για μένα αποκάλυψη! Μου κάλυψαν ό,τι κενά είχα μέχρι τότε και με βοήθησαν να καταλάβω βαθύτερα τις αρμονικές λειτουργίες αλλά και το πως να τις ακούω! Επίσης με βοήθησε να απελευθερωθώ τόσο παιχτικά όσο και στην αντίληψη μου για τον ήχο και με έκανε να κατανοήσω και να αναγνωρίσω την ομορφιά της μουσικής «διαφωνίας».

Τον ίδιο καιρό ένας καλός μου φίλος μπασίστας με έφερε σε επαφή με τον εξαιρετικό μπασίστα Victor Wooten όπου οι ριζοσπαστικές εκπαιδευτικές του προσεγγίσεις, μαζί με το ότι ο ίδιος ήταν αυτοδίδακτος, με απογείωσαν! Διάβασα μονορούφι το βιβλίο του ‘The Music Lesson’ που τις αρχές του τις ενσωμάτωσα αμέσως στη διδασκαλία μου. Τον γνώρισα επίσης από κοντά σε μια συναυλία του στη Βουδαπέστη και είχα την τύχη εγώ και η παρέα μου να συνομιλήσουμε μαζί του για περίπου μισή ώρα!  Έμπνευση, έμπνευση, έμπνευση!!!!!

Έμπνευση. Αυτό ήταν και είναι πάντα η μουσική και οι μουσικοί για μένα. Με συναρπάζει η ενέργεια, ο ενθουσιασμός, η τόλμη του πειραματισμού, η δημιουργικότητα. Αυτό προσπαθώ να παίρνω και να δίνω, στους ακροατές μου, στους μαθητές μου. Οι μουσικές μου περιπέτειες δεν σταματούν εδώ. Είναι άπειρες και δεν χωρούν σε ένα άρθρο να τις γράψω όλες. Έγραψα αρκετές αλλά είναι τόσες άλλες ίσως και περισσότερες που θέλω να αναφέρω, τόσοι άλλοι οι άνθρωποι που με βοήθησαν και με επηρέασαν.

Μέσα από τα δύο αυτά άρθρα ήθελα να δώσω ένα μήνυμα στους νεαρότερους μουσικούς και σπουδαστές της μουσικής αλλά και σε όποιον βρει έμπνευση μέσα στα λόγια μου, ότι η μουσική είναι μια ατέλειωτη περιπέτεια. Μια περιπέτεια με επιτυχίες, αποτυχίες και ασταμάτητο αγώνα μάθησης και εξέλιξης. Το ταξίδι αρχίζει με το πάτημα της πρώτης νότας και συνεχίζει για πάντα, αρχικά μέσα από εσένα τον ίδιο και αργότερα μέσα από τους μαθητές σου, τους ακροατές και τους μουσικούς που ακούν και αναπαραγάγουν το έργο σου.

Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας και εύχομαι σε όλους καλές μουσικές περιπέτειες!!

3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΡΧΑΡΙΟΥΣ Ή ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟΥΣ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΣΜΟ

Posted on 19 Μαρτίου, 2018 Updated on 20 Μαρτίου, 2018

1.  «Κλειδώστε» στη σκέψη σας το πρώτο μελωδικό ή ρυθμικό μοτίβο που θα σας έρθει αυθόρμητα στο μυαλό ή θα σιγοτραγουδήσετε σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Μπορεί να είναι την στιγμή που πλένετε τα πιάτα, που πάτε βόλτα το σκύλο σας, ή αλλάζετε την πάνα του μωρού σας. Τραγουδήστε το, νιώστε το και για αρκετή ώρα να το επαναλαμβάνετε μέσα στο μυαλό σας.

Μόλις σας κατέβει αυθόρμητα και αβίαστα έστω και μια μικροσκοπική προσθήκη στο μοτίβο (η ανάπτυξη), εάν είναι εφικτό, παρατήστε τα όλα και καθίστε στο όργανό σας. Προσπαθήστε να παίξετε το μοτίβο που ακούγατε τόση ώρα και αφού νιώσετε ότι το βρήκατε προσθέστε τη συνέχειά του. Επαναλάβετε αρκετές φορές και ηχογραφείστε το. Ακούστε καμιά δεκαριά φορές την φράση που δημιουργήσατε και τραγουδήστε την ταυτόχρονα. Κλειδώστε όλη τη φράση τώρα στο μυαλό σας και συνεχίστε τις υποχρεώσεις την καθημερινότητάς σας, επαναλαμβάνοντας την στο εσωτερικό σας αυτί, νιώθοντάς την κάπως σαν «ερώτηση».

Σε λίγη ώρα θα αισθανθείτε την ανάγκη να δημιουργήσετε την «απάντηση». Εκεί θα γεννηθεί μια δεύτερη φράση που θα συμπληρώνει την πρώτη και θα δημιουργεί μία ολοκληρωμένη μουσική πρόταση. Επαναλάβετε την διαδικασία με βάση αυτό που δημιουργήσετε για ακόμη 3 φορές, ώστε να δημιουργηθούν συνολικά 4 φράσεις, και θα έχετε φτιάξει την πρώτη σας μικρή αλλά ολοκληρωμένη σύνθεση!

                                          ____________________________

2.  Διαλέξτε την αγαπημένη σας κλίμακα. Παίξτε την, ακολουθώντας ένα σταθερό ρυθμικό μοτίβο που θα επινοήσετε. Το μοτίβο θα πρέπει να ομαδοποιήσει τις νότες της κλίμακας ανά 2, 3, 4 κ.ο.κ Μόλις αισθανθείτε ότι «έχετε» το μοτίβο, απομονώστε το παίζοντας μόνο την πρώτη ομάδα, π.χ ντο-ρε-μι. Παίξτε αυτό το μοτίβο πάρα πολλές φορές. Στη συνέχεια προσθέστε την δεύτερη ομάδα μι-φα-σολ σε αντίστροφη σειρά αυτή τη φορά, δηλαδή σολ-φα-μι. Τώρα λοιπόν έχετε ντο-ρε-μι, σολ-φα-μι. Συνεχίστε να εκτελείτε τα δύο μοτίβα αρκετές φορές νιώθοντάς τα τώρα σαν μελωδία παρά σαν κομμάτια της κλίμακας. Χωρίς να διακόψετε την εκτέλεση, κλείστε τα μάτια και αφήστε την μουσική σας αίσθηση να επινοήσει μια συνέχεια σε αυτό που παίζετε. Μην βιαστείτε. Αφήστε τα δάκτυλά σας να συνεχίσουν την μελωδία αυθόρμητα με οποιαδήποτε ομάδα 3 φθόγγων της κλίμακας. Προσοχή όμως! Όχι μηχανικά. Ό,τι σας βγει θα πρέπει πρώτα να το έχετε ακούσει στο εσωτερικό σας αυτί!

Μόλις ολοκληρώσετε και είστε ικανοποιημένοι με την μελωδία που φτιάξατε, ηχογραφείστε την, φτιάξτε ένα καφέ και καθήστε να ακούσετε και να απολαύσετε –γιατί όχι – το αποτέλεσμα! Μπορεί να μην είναι αριστούργημα, αλλά είναι δικό σας. Δεν είναι πια η κλίμακα αλλά μια μελωδία! Αναπτύξτε την αν επιθυμείτε! Αν είστε πιανίστες μπορείτε να προσθέσετε στο αριστερό χέρι συγχορδίες της κλίμακας- τονικότητας που βρίσκεστε. Αν όχι, καλέστε ένα φίλο/γνωστό σας πιανίστα ή κιθαρίστα να σας συνοδεύσει. Μην ξεχνάτε να απολαμβάνετε την κάθε στιγμή!

                                                   _______________________

3.  Συνειδητά για τρεις μέρες μην πάρετε στα χέρια σας το μουσικό σας όργανο. Μην παίξετε ούτε μια νότα για τρεις ολόκληρες ημέρες! Αντίθετα, ακούστε πάρα πολλή μουσική κατά τις δύο πρώτες ημέρες, ενώ την τρίτη ημέρα αν είναι δυνατόν μην ακούσετε καμία μουσική. Κάντε βόλτες στο δάσος, στο πάρκο, στην ύπαιθρο ακόμη και στο κέντρο της πόλης. Προσπαθήστε να κρατήσετε μια στοχαστική διάθεση ( καλύτερα η 3η μέρα να είναι Σάββατο ή Κυριακή) διαβάστε ποίηση αν σας αρέσει, ξεφυλλίστε αγαπημένα βιβλία, παίξτε με το κατοικίδιό σας. Αν είστε γονείς περάστε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά και τον/την σύζυγό σας, δείτε μια ωραία ταινία, διασκεδάστε. Προσπαθήστε να είστε δεκτικοί, ανοιχτοί, εκφραστικοί και σε άμεση επαφή με ό,τι συμβαίνει γύρω σας. Οξύνετε τις αισθήσεις και την αντίληψή σας, παρατηρήστε πράγματα που άλλοτε δεν τα προσέχετε, επιδιώξτε η αναπνοή σας να είναι βαθύτερη και πιο αργή. Γενικά μειώστε τους ρυθμούς που συνήθως έχετε μέσα στην καθημερινότητα, χαρείτε, ζήστε, απολαύστε! Επίσης μην ξεχάσετε να κοιμηθείτε νωρίς το βράδυ!

Την επόμενη μέρα ξυπνήστε όσο πιο νωρίς μπορείτε. Αφού ετοιμαστείτε και πάρετε το πρόγευμά σας διαλογιστείτε για 5-10 λεπτά, αισθανόμενοι την ανάγκη σας να παίξετε μουσική. Δείτε τον εαυτό σας να παίζει το μουσικό σας όργανο, ακούστε μελωδίες να βγαίνουν από τα χέρια σας. Με την πρώτη ευκαιρία, αφού περάσει κανένα δίωρο από τον διαλογισμό σας, θέστε σε λειτουργία το voice recorder ή την video camera σας, πάρτε το όργανό σας και ΧΩΡΙΣ να σκεφτείτε οτιδήποτε αρχίστε να παίζετε «ασυναρτησίες». Αφεθείτε στον ήχο και παίξτε χωρίς καμία κριτική διάθεση προς αυτό που ακούτε. Παίξτε ασταμάτητα για περίπου 15′. Αφού τελειώσετε, σταματήστε την ηχογράφηση, και πηγαίνετε να κάνετε κάτι εντελώς διαφορετικό. Πιείτε ένα καφέ, τηλεφωνήστε σε κάποιο φίλο σας, παίξτε με τα παιδιά ή το κατοικίδιό σας, πηγαίνετε μια βόλτα. Μετά από 2-3 ώρες ακούστε αυτό που ηχογραφήσατε πριν. Δεν θα πιστεύετε στα αυτιά σας το τι όμορφα πράγματα έχετε παίξει!

Αν τίποτα από τα πιο πάνω δεν πετύχει αγαπητοί μου φίλοι μην πανικοβληθείτε.  Υπομονή. Και προπάντων μην προχωρήσετε σε κάποια ‘Plan B’ που επέλεξαν κάποιοι ανυπόμονοι και ευέξαπτοι συνάδελφοι..

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ(ΜΕΡΟΣ Α’)

Posted on 8 Οκτωβρίου, 2017 Updated on 7 Οκτωβρίου, 2017

«The greatest sign of success for a teacher… is to be able to say, ‘The children are now working as if I did not exist.» Maria Montessori

Εδώ και μερικές μέρες σκεφτόμουν έντονα ένα σεμινάριο που είχα κάνει λίγα χρόνια πριν με τίτλο, «Η Αυτό-Εκπαίδευση του Σύγχρονου Μουσικού». Ανάτρεξα στα αρχεία μου και ξαναδιάβασα το κείμενο που είχα ετοιμάσει ως προσωπικό οδηγό για την παρουσίασή μου και ένιωσα την επιθυμία να μοιραστώ το υλικό αυτό με τους αναγνώστες του blog μου. Παρόλο που κάποια κεφάλαια υπάρχουν διάσπαρτα σε μερικά παλαιότερα άρθρα μου, εντούτοις υπάρχει πραγματικά μπόλικο υλικό που αξίζει να διαβαστεί.

Παράλληλα με  την καθόλου τυχαία και έντονη μου ανάγκη να ξανά ασχοληθώ με το σεμινάριο της Αυτό-Εκπαίδευσης του Σύγχρονου Μουσικού, κατάκλυζε το μυαλό μου η ιδέα να γράψω ένα άρθρο με τίτλο,»Διδάσκοντας την Αυτοδιδασκαλία» και να μοιραστώ μέσω αυτού τη φιλοσοφία μου γύρω από τον απώτερο στόχο της διδασκαλίας μου που είναι η μείωση της εξάρτησης του μαθητή από τον δάσκαλο στο ελάχιστο και το ξύπνημα της ικανότητάς  του για αυτοκατευθυνόμενη μάθηση και αυτοδιδασκαλία.

Θεώρησα λοιπόν σωστό να μοιραστώ το κείμενο της παρουσίασής του προαναφερθέντος σεμιναρίου, ως το πρώτο μέρος του άρθρου «Διδάσκοντας την Αυτοδιδασκαλία» αφού περιέχει την πρώτη φάση της έρευνάς και της εμπειρίας μου γύρω από την αυτοδιδασκαλία.

Το κείμενο είναι σε μορφή pdf και μπορείτε να το κατεβάσετε εδώ –>  Η Αυτο-Εκπαίδευση του Σύγχρονου Μουσικού

Καλό διάβασμα! Θα τα πούμε σύντομα στο δεύτερο μέρος  🙂

ΠΩΣ ΒΓΑΖΟΥΜΕ ΕΝΑ ΜΟΥΣΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΜΕ ΤΟ ΑΥΤΙ // ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Posted on 19 Σεπτεμβρίου, 2017 Updated on 19 Σεπτεμβρίου, 2017

# Πως «βγάζουμε» ένα μουσικό κομμάτι με το αυτί

Το να μπορεί κάποιος να βγάζει ένα κομμάτι ακούγοντας το από το δίσκο (CD, mp3 κλπ) είναι μια βασική, χρήσιμη και αναγκαία δεξιότητα του σύγχρονου μουσικού. Αυτό θα γίνεται αρχικά με τη βοήθεια μουσικού οργάνου, κατά προτίμηση πληκτροφόρου ή κιθάρας, μέχρι που το επίπεδο του μουσικού φτάσει στο σημείο να μπορεί να καταγράφει τη μουσική που ακούει χωρίς τη βοήθεια κάποιου οργάνου. Αυτό βέβαια χρειάζεται πολλά χρόνια εξάσκησης και εμπειρίας. Για να βγάλουμε ένα κομμάτι από το δίσκο, πρέπει να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα:

1. Ακούμε το κομμάτι που θέλουμε να βγάλουμε αρκετές φορές.

2. Καταγράφουμε σε πεντάγραμμο τα μέτρα και ξεχωρίζουμε τη φόρμα του, δηλαδή τα μέρη που αποτελείται (εισαγωγή, στροφή, ρεφραίν κλπ)

3. Ελέγχουμε ότι το μουσικό μας όργανο είναι απόλυτα χορδισμένο με αυτό που ακούμε στο δίσκο.

4. Προσπαθούμε να καταγράψουμε πρώτα τις νότες του μπάσου(χωρίς ρυθμό), παίζοντας στο όργανο μας και επαληθεύοντας ότι αυτό που παίζουμε ταιριάζει με το μπάσο που ακούμε. Είναι χρήσιμο να βγάζουμε πρώτα το μπάσο ώστε μετά να εντοπίζουμε τυχόν αναστροφές της συγχορδίας ή συγχορδίες με ‘ξένο’ μπάσο.

5. Ακολούθως προσπαθούμε να βγάλουμε τις συγχορδίες που παίζονται πάνω από το μπάσο που καταγράψαμε, κάνοντας ξανά και ξανά επαλήθευση αν το χρώμα της συγχορδίας που παίζουμε ταιριάζει απόλυτα με αυτό που ακούμε στο δίσκο.

6. Αφού καταγράψουμε τις συγχορδίες και αντιληφθούμε και την τονικότητα που είναι γραμμένο το κομμάτι, ακολούθως βγάζουμε κάποιες μελωδίες που είναι βασικές και συγκεκριμένες όπως εισαγωγές, γέφυρες, σόλο κλπ, καταγράφοντας τις στο πεντάγραμμο(αν μπορούμε) ή τις αποστηθίζουμε.

7. Εντοπίζουμε ρυθμικά σχήματα, ρυθμικούς τονισμούς που γίνονται από όλη τη μπάντα και τα σημειώνουμε.

8. Καταληκτικά, παίζουμε πολλές φορές το κομμάτι μαζί με το δίσκο και εντοπίζουμε ή διορθώνουμε λάθη και ασάφειες.

## Η ενεργητική και η παθητική ακρόαση

Υπάρχουν δύο τρόποι ακρόασης της μουσικής. Η παθητική ακρόαση και η ενεργητική. Η παθητική ακρόαση είναι όταν ακούμε τη μουσική ως συνοδευτική σε κάτι άλλο που κάνουμε, χωρίς να της δίνουμε άμεση σημασία, όπως όταν σερφάρουμε στο διαδίκτυο ή διαβάζουμε και βάζουμε μουσική στο background, που στην ουσία δεν την ακούμε, αλλά απλά μας συνοδεύει σε αυτό που κάνουμε..

Η ενεργητική ακρόαση είναι όταν δίνουμε απόλυτη σημασία σε αυτό που ακούμε, στο ύφος, στη δομή, στα μέρη, στο συναίσθημα κλπ.. Η ενεργητική ακρόαση είναι πολύ βασική δραστηριότητα για ένα μουσικό. Ο μουσικός πρέπει πρώτα να είναι καλός ακροατής για να μπορεί να γίνει καλό παίχτης. Άλλωστε αν δεν είσαι καλός δέκτης δεν μπορείς να γίνεις καλός πομπός, σωστά?

Η ενεργητική ακρόαση λοιπόν αρχίζει από το δωμάτιο μας. Βάζουμε τη μουσική που μας αρέσει, καθόμαστε ή ξαπλώνουμε με κλειστά τα μάτια και προσπαθούμε να έρθουμε σε επαφή με αυτό που ακούμε. Ξεχωρίζουμε τα όργανα που ακούμε ένα – ένα και προσπαθούμε να τα απομονώνουμε στο αυτί μας. Κάθε φορά που ακούμε το κομμάτι συγκεντρωνόμαστε και σε ένα όργανο. Αυτό θα μας προσφέρει με τον καιρό, μια ενορχηστρωτική αντίληψη, πολύ βοηθητική για την καριέρα μας ως μουσικοί. Προσπαθούμε κάνοντας το αυτό, να αφουγκραστούμε τον τρόπο που παίζει ο μουσικός – τις ‘αναπνοές’ του, την άρθρωση του (αν παίζει staccato,legato κτλ) την ενέργεια του, το συναίσθημα του. Μετά προσπαθούμε να νιώσουμε το δέσιμο και την επικοινωνία των μουσικών, το Groove της μπάντας. Αυτά όλα θα τα ενσωματώσουμε σιγά – σιγά στις δικές μας δεξιότητες και θα είμαστε περισσότερο επικοινωνιακοί όταν παίζουμε και θα λειτουργούμε με συλλογικό πνεύμα.

Το ίδιο κάνουμε και όταν θα πάμε να ακούσουμε ζωντανή μουσική. Προσέχουμε ξεχωριστά κάθε μουσικό. Βλέπουμε τον τρόπο που παίζουν και επικοινωνούν μεταξύ τους. Νιώθουμε την ενέργεια και το συναίσθημά τους και ανοιγόμαστε προς αυτό που μας δίνουν. Δεν έχουμε κριτική διάθεση προς αυτούς. Προσπαθούμε να παίρνουμε πάντα τα θετικά από μια συναυλία και όχι να κολλάμε σε μερικά λάθη που πιθανόν να έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια της συναυλίας.

Όσο καλύτερα ακούμε τη μουσική τόσο πιο καλά θα παίζουμε. Ο καλός εκτελεστής είναι αυτός που είναι και καλός ακροατής!

ΟΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ, ΤΑ ΤΑΜΠΟΥ ΚΑΙ Η ΜΟΥΣΙΚΗ

Posted on 27 Αυγούστου, 2017 Updated on 27 Αυγούστου, 2017

Είναι η Μουσική ταμπού; Η αυθόρμητη απάντηση από όλους είναι «Όχι βέβαια». Σωστά. Πως μπορεί κάτι το οποίο δεσπόζει στις ζωές όλων των ανθρώπων, που αποτελεί μια ορμέμφυτη ανάγκη που πηγάζει από τα βάθη του βιολογικού μας πυρήνα, να είναι, ή καλύτερα να μετατρέπεται σε ταμπού; Κι όμως..

Θα ακούσατε σίγουρα πολλούς ενήλικες ιδιώς από τα 30 και πάνω να λένε πόσο μετάνιωσαν που δεν έμαθαν να παίζουν κάποιο όργανο ή που παράτησαν κάποιο όργανο που μάθαιναν κατά την παιδική ή εφηβική τους ηλικία ή κάποιους να λένε ότι πάντα ήταν το απωθημένο τους να παίζουν κιθάρα, πιάνο κλπ, ή ακόμη και μερικούς να μετανιώνουν που δεν ακολούθησαν τη μουσική ως επάγγελμα και να αισθάνονται ανολοκλήρωτοι και δυστυχισμένοι σε όλη τους τη ζωή. ΓΙΑΤΙ; Μα πως γίνεται να συμβαίνει αυτό; Ποιο είναι τελικά το εμπόδιο; Δεν είναι η μουσική η ισχυρότερη ίσως τέχνη που μας διαστέλλει, που μας θεραπεύει, που μας παρηγορεί, που μας δίνει δύναμη και ελπίδα; Τότε;

Τις προάλλες μια μαθήτρια μου στο πιάνο ηλικίας περίπου 27 χρόνων, με ρώτησε στο πρώτο μάθημα αν θεωρείται αργά που ξεκινάει πιάνο στα 27 της. Της απάντησα με την ερώτηση: «Ποιος καθορίζει το «αργά» και το «νωρίς»; Έχει σημασία;» Όπως βλέπετε ακόμη και στους νεαρότερους ενήλικες φαίνεται να έχει κάποια επιρροή και σημασία..

Αυτό το «νωρίς» και το «αργά» είναι δυστυχώς κατάλοιπα του εκπαιδευτικού/ακαδημαϊκού μοντέλου που κυριάρχησε στη ζωή μας για 20 ολόκληρα χρόνια – από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο. Είναι ένας δηλητηριασμένος σπόρος που εμφυτεύτηκε δυστυχώς στο μυαλό μας φυλακίζοντας την αντίληψή μας, περιορίζοντας υποσυνείδητα την ζωντάνια, την δημιουργικότητα, τον αυθορμητισμό και την φυσική ανάγκη μας για μάθηση και γνώση.

Το εκπαιδευτικό μοντέλο παραλλήλως, καθέτως και οριζοντίως υποστηρίζεται και συμπληρώνεται από το κοινωνικό/οικονομικό μοντέλο:

 [ Σχολείο –> Πανεπιστήμιο –>Επαγγελματική αποκατάσταση(δουλειά με πολλά λεφτά δηλαδή) –>Γάμος –> Οικογένεια –>Σύνταξη ]

Οτιδήποτε ξεφεύγει και δεν εμπίμπτει στα δύο αυτά κυρίαρχα μοντέλα θεωρείται τρελλό, παρανοϊκό και ανώριμο.

Ζούμε σε μια κοινωνία που κατάφερε να περάσει στο DNA των ανθρώπων ότι, η φυσικότητα είναι η «εναλλακτική» λύση, η δευτερεύουσα, κάνοντας εκατομμύρια ανθρώπους να ζούν μια υποκατάστατη, τεχνητή ζωή και να πείθουν τους εαυτούς τους ότι είναι ευτυχισμένοι. (Δεν θα επεκταθώ στο πόσο δικτατορικά και αντιζωϊκά λειτουργεί το όλο κοινωνικο-πολιτικό-οικονομικό σύστημα. Οι επιπτώσεις είναι ξεκάθαρες και φρικιαστικές). Κατάφερε λοιπόν το σύστημα να κάνει τους ανθρώπους να ντρέπονται και να διστάζουν ή ακόμη και να τρομοκρατούνται στην ιδέα να ασχοληθούν με τη μουσική μετά από «κάποια» ηλικία.

Ζωντανό παράδειγμα γκρεμίσματος του ταμπού αυτού ήταν ο αμερικάνος εκπαιδευτικός και γνωστός για τις ριζοσπαστικές του εκπαιδευτικές προτάσεις, πρωτεργάτης του κινήματος του Homeschooling και Unschooling, John Holt (1923-1985) όπου στα 40 του αποφάσισε να μάθει να παίζει τσέλο.

Κατάφερε σε πολύ λίγο χρόνο, παρόλο το γεμάτο του επαγγελματικό πρόγραμμα – διαλέξεις σε όλο τον κόσμο, έρευνα, συγγραφή κ.α – να γίνει τόσο καλός ώστε να συμμετέχει σε μουσικά σύνολα και να έχει ένα παράλληλο, εξίσου γεμάτο πρόγραμμα με μουσικές δραστηριότητες.

Μοιράστηκε τις εμπειρίες του και όλη την διαδικασία της μουσικής του (αυτό)εκπαίδευσης στο βιβλίο του ‘Never Too Late’, παραθέτοντας μεταξύ άλλων σημαντικές εκπαιδευτικές απόψεις για τη διαδικασία της φυσικής μάθησης – μια ικανότητα που χάνουν τα παιδιά στο σχολείο, καθώς και της αυτοδιδασκαλίας/αυτοκατευθυνόμενης μάθησης.

Ξεφύλλιζα ξανά πριν μερικές νύχτες το εξαιρετικό αυτό βιβλίο που ήταν και η έμπνευση για το άρθρο αυτό, και ένιωσα την ανάγκη να θίξω το ζήτημα του ταμπού και των αναστολών εκ μέρους των ενηλίκων για την ενασχόλησή τους με τη μουσική. Είναι κρίμα πραγματικά να στερείται κάποιος την απόλαυση της μουσικής, για λόγους που δεν έχουν κάνουν με την πραγματική ζωή και την φυσικότητα, λόγοι που απάνθρωπα, μέσω εγκεφαλική πλύσης μας εμποδίζουν να είμαστε αυθόρμητοι και δημιουργικοί.

Προτρέπω λοιπόν, όλους εσάς τους ενήλικες κάθε ηλικίας να επιβληθείτε στις αναστολές σας, να ξεπεράσετε κάθε ενδοιασμό και να ξεκινήσετε να ασχολείστε με τη μουσική, με το όργανο που σας εκφράζει!

Η μουσική δεν έχει αρχή και τέλος, κατ’ επέκταση ούτε συγκεκριμένη «πρέπουσα» ηλικία για ξεκίνημα. Η μουσική όπως και κάθε τέχνη είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμη. Ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά δεν έχει σημασία. Σημασία έχει η ίδια η ενασχόληση και η επαφή.

Αφήστε τη μουσική να γίνει μέσο επικοινωνίας με τον εσώτερο (άγνωστο) σας εαυτό, με τους δικούς σας ανθρώπους, με όλο τον κόσμο. Δείξτε μέσω της μουσικής τον πραγματικό σας εαυτό, αυτό που είστε, ακόμη και αν αυτό θα ενοχλήσει κάποιους. Όποιος ενοχληθεί τότε σημαίνει πως δεν πρέπει να βρίσκεται στη ζωή σας.

Μην πτοείστε επίσης και μην επηρεάζεστε από τις ενδομουσικές δικτατορικές τάσεις και τις ταμπέλες που βάζει η δογματική πλευρά της μουσικής όπως: βιρτουόζος, κλασικός, τζαζίστας κ.α, δημιουργώντας μέσα στην ίδια τη μουσική κοινωνικές τάξεις, αφρόκρεμες και ψωνισμένες μπούρδες.

Aφήστε την κριτική, το κουτσομπολιό και τα πισώπλατα χάχανα σε αυτούς που τα έχουν ανάγκη. Οι δικές σας ανάγκες σίγουρα πάνε βαθύτερα.

Ξεκινήστε μουσική τώρα! ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ!!!