Uncategorized
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Ο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ
Σε ένα πρόσφατο μου ποστ στο Facebook, έκανα την ερώτηση, αν χρειαζόταν να περιγράψουμε τη Μουσική με λόγια τι θα λέγαμε; Είναι άξιο προσοχής πως όταν καλούμαστε να περιγράψουμε τη Μουσική, κυριαρχούν λέξεις όπως: ομορφιά, μαγεία, αγάπη, γαλήνη, ηρεμία, έκφραση. Κάποιες άλλες απαντήσεις αφορούσαν στον ρυθμό και την ακρόαση, ενώ υπήρξαν μερικές που ήταν αναλυτικότερες και πιο επιστημονικές τοποθετήσεις ή αφορούσαν πηγές και συνδέσμους για περαιτέρω πληροφόρηση. Για να είμαι ειλικρινής περίμενα αυτές τις απαντήσεις γιατί δεν είναι η πρώτη φορά που κάνω τη συγκεκριμένη ερώτηση. Εννιά στις δέκα φορές οι απαντήσεις είναι κοινές με τις πιο πάνω. Καμία αναφορά σε νότες, συγχορδίες, κλίμακες κλπ!
Από αυτό το «πείραμα» αναδύονται λοιπόν πολλοί προβληματισμοί. Για άλλη μια φορά αναρωτήθηκα γιατί όταν θα πρέπει να περιγράψουμε τη μουσική χρησιμοποιούμε έννοιες που έχουν να κάνουν με την αντίληψη, την ευαισθησία, την αισθητική, την εσωτερικότητα και τα συναισθήματα, ενώ στην πράξη όταν πάμε να διδάξουμε μουσική αφήνουμε αυτές τις έννοιες για «αργότερα»; Γιατί η μουσική εκπαίδευση απομακρύνει συνειδητά αυτές τις πρωταρχικές διαστάσεις της μουσικής από τον αρχάριο, από το παιδί, για χάρη της γνώσης και της τεχνικής; Μήπως όταν μαθαίνουμε στα νήπια να μιλούν διαχωρίζουμε τις συγκινήσεις από τη γλώσσα; Γιατί γινόμαστε τόσο ορθολογιστές και μηχανιστικοί όταν πρόκειται να διδάξουμε τη Μουσική;
Κυριαρχεί η άποψη συχνά ότι η έκφραση προϋποθέτει κάποιο επίπεδο τεχνικής. Σημειώνω εδώ ότι όταν λέω έκφραση δεν εννοώ τα μικρο crecsendo/diminuendo ή ritardando κλπ που αναγράφονται σε μια παρτιτούρα, αλλά μια πιο ευρεία καλλιτεχνική εκφραστική. Πως γίνεται τα παιδιά που είναι δάσκαλοι της ελεύθερης έκφρασης, της ζωηρότητας της ζωής και της δημιουργικότητας, μέσα στην τάξη να τους αντιμετωπίζουμε τόσο άψυχα και αποστειρωμένα; Δεν θα αναρωτηθώ εδώ αν μας διαφεύγει κάτι. Το λέω ευθέως και με σιγουριά ότι ναι μας διαφεύγουν πολλά, πάρα πολλά!!
Δυστυχώς διδάσκουμε όπως έχουμε εμείς διδαχτεί. Αναπαράγουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το γνωστό, το οικείο και το βολικό, άλλοτε από φόβο, ανασφάλεια, άλλοτε από επαγγελματική, οικονομική, ή εκπαιδευτική πίεση ή έλλειψη χρόνου. Θέλω να πιστεύω ότι μόνο σε πολύ ελάχιστες περιπτώσεις αυτό συμβαίνει από άγνοια ή επιλογή.
Πως μπορούμε να μετατρέπουμε την σπειροειδή κίνηση της Μουσικής ως τέχνη, αλλά και της μάθησης γενικότερα, σε γραμμική; Γιατί διαχωρίζουμε τη σκηνή από την εκπαίδευση; Τον καλλιτέχνη από τον μαθητή; Δεν είναι ο καλλιτέχνης παντοτινός μαθητής; Γιατί να μην αντιμετωπίζουμε τον μαθητή ως καλλιτέχνη από το πρώτο μάθημα; Τι μας εμποδίζει; Δεν έχει καμία σχέση εδώ ο επαγγελματικός προσανατολισμός που συχνά χρησιμοποιείται ως «ελαφρυντικό».
Aυτά και άλλα πολλά με προβληματίζουν εδώ και πολλά χρόνια. Όλα τα πιο πάνω τα αντιλαμβάνομαι γιατί κι εγώ ο ίδιος τα κάνω. Κάποιες φορές κάνω τις «σκαπούλες» μου από το σύστημα αλλά μετά επιστρέφω στο σίγουρο και το βολικό.
Εδώ και κάποιους μήνες όμως βάλθηκα να ταρακουνήσω τα συστημικά μου θεμέλια και ξεκίνησα να γράφω ένα βιβλίο μέσα από το οποίο θα βάλω σε μια τάξη όλα αυτά στο μυαλό μου, ώστε να λειτουργήσουν καταλυτικά μέσα μου και επιτέλους να κάνω ξεκάθαρη τη δική μου εκπαιδευτική γραμμή και ταυτόχρονα να εμπνεύσω και να παρακινήσω και άλλους που πιθανόν να βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με εμένα να επωφεληθούν και να μπουν στην δράση.
Το βιβλίο ΔΕΝ θα είναι μια ακαδημαϊκή πρόταση ή μέθοδος αλλά μια ιστορία όπου όλες οι προσωπικές μου απόψεις και προτάσεις για τη μουσική εκπαίδευση θα ξετυλίγονται μέσα από αυτήν, ώστε ο αναγνώστης να παίρνει αυτό που επιθυμεί και χρειάζεται.
Είμαι στη διάθεσή σας για σχόλια, προτάσεις και συζήτηση.
Θα σας ευχηθώ καλούς προβληματισμούς! 🙂
/check-out-my-awesome-drumming-technique-477669135-583dee815f9b58d5b154d3e4.jpg)
ΠΟΣΟ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΕΙΣΑΙ;
Συχνά συνδέουμε το πόσο ευτυχισμένοι είμαστε σαν μουσικοί, με το αν παίζουμε, μελετούμε και διδάσκουμε το είδος μουσικής που αγαπάμε, ακούμε και απολαμβάνουμε περισσότερο. Δηλαδή η ευθυγράμμιση αυτών των παραγόντων θεωρούμε ότι είναι η ιδανική φόρμουλα για να είναι κάποιος μουσικός ευτυχισμένος. Πόσο όμως είναι εφικτό αυτό;
Συνήθως για διάφορους λόγους – οικονομικούς, οικογενειακούς κ.α – κάπου θα σπάει αυτή η φόρμουλα. Μπορεί να μελετούμε αυτό που μας αρέσει αλλά να διδάσκουμε κάτι άλλο, ή να παίζουμε κάτι άλλο. Εκεί λοιπόν αρχίζουν τα προβλήματα και οι εσωτερικές συγκρούσεις. Οπότε τι κάνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις; Αφήνουμε αυτές τις αποκλίσεις να μας ρίχνουν σε εσωτερικές συγκρούσεις, κατάθλιψη, γκρίνια και ό,τι άλλο μη παραγωγικό; Υπάρχει τρόπος να είμαστε ευτυχισμένοι έστω και αν δεν δουλεύει το ιδανικό μας μοντέλο;
Η απάντηση είναι πως ναι υπάρχει! Έχω φτιάξει λοιπόν ένα μοντέλο που το ονόμασα, Μοντέλο Εσωτερικής Ισορροπίας του Μουσικού, όπου μέσω αυτού, αν δούμε τις καταστάσεις με άλλη οπτική ίσως βοηθήσει να καταλάβουμε πως τα πράγματα δεν είναι απόλυτα και μπορεί να βρει κανείς ευτυχία και ισορροπία ακόμα και αν απουσιάζει η ιδανική ευθυγράμμιση.
Η τεχνική για να δουλέψει το μοντέλο αυτό από όλες τις κατευθύνσεις είναι να αρχίσεις να κάνεις ερωτήσεις στον εαυτό σου! Για παράδειγμα, αν δεν παίζεις την μουσική που θέλεις και παίζεις, πιθανόν για οικονομικούς λόγους κάποιο άλλο είδος που δεν σου αρέσει και τόσο, αντί να κάθεσαι και να κλαις τη μοίρα σου, ρώτησε τον εαυτό σου: «Πως μπορώ να ευθυγραμμίσω τις υπόλοιπες περιοχές ώστε το μοντέλο να λειτουργήσει υπέρ μου;» Δηλαδή πως μέσα από τη μουσική που παίζεις μπορείς να βρεις στοιχεία τα οποία να σου κινήσουν την περιέργεια (ζωτικό χαρακτηριστικό ενός μουσικού) ώστε να κάτσεις να τα μελετήσεις, να ακούσεις περισσότερα που σχετίζονται με αυτό και αν διδάσκεις να τα ενσωματώσεις ακόμα και στη διδασκαλία σου; Δεν θα ξεφύγεις βέβαια από τον χαρακτήρα σου και τις βαθύτερες σου ανάγκες, αλλά επειδή η μουσική είναι μία και έχει την ιδιότητα να «δένει» τα πράγματα, δεν υπάρχει περίπτωση σε οποιοδήποτε είδος, να μην βρεις πράγματα που θα σου αρέσουν και να τα περάσεις στα δικά σου χωράφια.
Το Μοντέλο Εσωτερικής Ισορροπίας του Μουσικού, λειτουργεί από όλες τις κατευθύνσεις αν κάνεις τις σωστές ερωτήσεις. «Παίζω αυτό που διδάσκω ή διδάσκω αυτό που παίζω;» Μπορεί να διδάσκεις αυτό που μελετάς αλλά να μην παίζεις αυτό που διδάσκεις και μελετάς. Οι συνδυασμοί είναι πολλοί όπως και οι αποκλίσεις. Το θέμα είναι να καταφέρνεις κάθε φορά με τις σωστές ερωτήσεις να ευθυγραμμίζεις τα κουτάκια σου. Μπορείς να είσαι ευτυχισμένος χωρίς το ιδανικό σου μοντέλο και να δουλεύεις ταυτόχρονα για να φέρεις τα πράγματα εκεί που τα θέλεις.
Σε καθετί που κάνεις και ζεις, άσχετα αν σου αρέσει ή όχι, υπάρχει κρυμμένη γνώση, μαθήματα, επιρροές γιατί όχι και έμπνευση. Προκύπτουν καινούριες γνωριμίες, που οδηγούν σε καινούριες φιλίες, συνεργασίες και όχι μόνο. Ο δρόμος για την μουσική ευτυχία δεν είναι εύκολος αλλά μπορεί να είναι απλός εάν:
(α) κάνεις τις σωστές ερωτήσεις (δουλεύει καλύτερα αυτό αν τις καταγράφεις) ώστε μέσα από αυτές να ανακαλύψεις μια νέα οπτική,
(β) νιώθεις ευγνωμοσύνη για τα μικρά πράγματα που αν τα φορτίσεις με σημασία και προσοχή μπορεί να γίνουν μεγάλα, αλλά και για τις δυσκολίες που θα σε ωριμάσουν ακόμα παραπάνω,
(γ) έχεις μυαλό και καρδιά ανοιχτά ώστε να αφήνεις να μπαίνουν μέσα πληροφορίες, γνώσεις, ενέργεια και συναισθήματα, που θα σε βοηθήσουν στην προσωπική σου εξέλιξη,
(δ) είσαι σ’ επαφή με τις βαθύτερες ανάγκες σου, να τις ξεχωρίζεις και να τις αντιλαμβάνεσαι όταν μέσα από τον χρόνο, τις εμπειρίες και την εξέλιξή σου αυτές διαφοροποιούνται,
(ε) έχεις συνεχές ενθουσιασμό, περιέργεια και πάθος για μάθηση και προσωπική εξέλιξη σε όλους τους τομείς.
Συνεπώς, αν θέλεις να είσαι ευτυχισμένος μουσικός μην ψάχνεις για απαντήσεις χωρίς να έχεις κάνει πρώτα τις ερωτήσεις. Όπως λέει και το ρητό, ρωτώντας πας στην πόλη. Δεν θα πετύχεις την ευθυγράμμισή σου αν δεν κάνεις ερωτήσεις. Μην ξεχάσεις πρώτη απ’ όλες τις ερωτήσεις να είναι αυτή: «Είμαι ευτυχισμένος σαν μουσικός;» Που ξέρεις. Μπορεί και να είσαι! Ίσως μέχρι τώρα να μην είχες απάντηση γιατί απλά δεν έκανες την ερώτηση!
Αν χρειάζεσαι βοήθεια και καθοδήγηση για να εφαρμόσεις το μοντέλο και να φέρεις την ισορροπία στη μουσική σου ζωή, επικοινώνησε μαζί μου!
Καλή σεζόν να έχουμε!
Χρήστος
ΑΡΧΙΚΗ
Καλωσορίσατε στην επίσημη ιστοσελίδα του Χρήστου Πεχλιβάνη! Η Μουσική, η Ζωή και η Μάθηση είναι τα θέματα που συνοδεύουν τις σελίδες αυτές. Καλή περιήγηση!
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ 